Κεφάλαιο 10: Τα Δημόσια Οικονομικά ΕΠΑΛ

Κεφάλαιο 10

Η οικονομική συμπεριφορά του κράτους φαίνεται από τις λειτουργίες τις οποίες αναλαμβάνει και από τον τρόπο με τον οποίο τις εκτελεί, δηλαδή τα μέσα τα οποία επιλέγει. Η οικονομική πλευρά των λειτουργιών του κράτους είναι το περιεχόμενο των δημόσιων οικονομικών.

Τα δημόσια οικονομικά έχουν τρεις βασικές επιδράσεις στη λειτουργία της οικονομίας και θα τις μελετήσουμε καθεμία ξεχωριστά. Επίσης θα πρέπει να επισημάνουμε πως τα δημόσια οικονομικά αποτελούνται από τα δημόσια έξοδα και τα δημόσια έσοδα.

Τα δημόσια έξοδα ταξινομούνται σε δαπάνες για προϊόντα και υπηρεσίες και σε μεταβιβαστικές πληρωμές. Μια άλλη διάκριση των δημόσιων δαπανών γίνεται με κριτήριο το σκοπό τους.

Στην συνέχεια θα περάσουμε στα έσοδα του δημοσίου που προέρχονται από διάφορες πηγές όπως είναι οι φόροι, ο δανεισμός, διάφορα έσοδα, τέλη, κ.α. Εμείς θα επικεντρωθούμε στα έσοδα από την φορολογία και το δανεισμό.

Οι φόροι που πληρώνει ο κάθε πολίτης εξαρτώνται από τη φορολογική του βάση και το φορολογικό συντελεστή. Εμείς, αφού κατανοήσουμε πλήρως αυτές τις έννοιες θα διακρίνουμε τους φόρους με διάφορα κριτήρια.

Το πρώτο κριτήριο είναι η φορολογική βάση του φόρου το οποίο κατηγοριοποιείται σε 1) φόρο εισοδήματος , 2) φόρο περιουσίας , 3) φόρο δαπάνης. Το επόμενο κριτήριο είναι η αναλογικότητα ή μη του φόρου. Με βάση το κριτήριο αυτό οι φόροι διακρίνονται σε 1) αναλογικούς , 2) προοδευτικούς , 3) αντίστροφα προοδευτικούς. Οι ασκήσεις του συγκεκριμένου κεφαλαίου αφορούν αποκλειστικά την ενότητα των φόρων στην οποία θα πραγματοποιηθεί πληθώρα ασκήσεων.

Έπειτα θα αναφερθούμε στον δημόσιο δανεισμό. Αν ο δανεισμός προέρχεται από άλλες χώρες τότε το δάνειο ονομάζεται εξωτερικό δάνειο και αν είναι από πηγές του εσωτερικού λέγεται εσωτερικό δάνειο. Οι τρεις πηγές από τις οποίες προέρχονται τα δάνεια εσωτερικού είναι 1) κεντρική τράπεζα , 2) αποταμιεύσεις κοινού , 3) εμπορικό τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον τα δημόσια δάνεια μπορεί να είναι είτε βραχυχρόνια είτε μακροχρόνια.

Εν κατακλείδι θα εξετάσουμε την έννοια του κρατικού προϋπολογισμού, τι εκφράζει και ποιες διαδικασίες ακολουθούνται έτσι ώστε να υλοποιηθεί. Επίσης θα μάθουμε πότε ένας ισολογισμός είναι πλεονασματικός, ελλειμματικός ή ισοσκελισμένος.